Brandbrief klimaatcrisis bezorgde ambtenaren

1743 ondertekeningen


Geachte leden van de Tweede Kamer, geacht kabinet,


De trage uitvoering van het klimaat- en ecologisch beleid baart ons grote zorgen vanwege de impact op het maatschappelijk welzijn, waar wij als ambtenaren dagelijks aan werken. Op donderdag 24 oktober 2024 bleek uit het laatste rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) dat de door u vastgestelde Nederlandse klimaatdoelen voor 2030 op de huidige manier onhaalbaar zijn[1]. Op dezelfde dag verscheen opnieuw een zeer zorgwekkend rapport vanuit de VN[2]. De huidige mondiale koers komt uit op 2,6-3,1°C opwarming. De gevolgen bij de huidige 1,5°C opwarming zijn recent in onder meer Spanje en de Filipijnen nog weer gebleken.

 

Veel wetenschappers en maatschappelijke partners dringen al langer aan op meer urgentie en een rechtvaardige aanpak, net als ongeveer 4500 ambtenaren in een brandbrief[3] vorig jaar. Toch zijn in het nieuwe regeerakkoord eerder voorgestelde maatregelen teruggedraaid zonder evenwichtige alternatieven. Dit is verontrustend, want het kabinet en de Tweede Kamer kunnen juist daadkracht tonen door effectieve maatregelen te nemen.

 

Voortdurende schendingen

De doelen op het gebied van klimaat en ecologie gaan direct over ons voortbestaan en dat van alle andere natuur. Ze gaan over de bescherming van onze rechtsstaat en de grondwettelijke zorgplicht van de overheid om mensenrechten en de natuur te beschermen en zijn geborgd in de Europese en Nederlandse Klimaatwet. Het niet halen van de doelen betekent voor een groot deel van de ondertekenaars van deze brief ook een voortdurende schending van onze ambtseed, iets waarvoor wij u als werkgever aanspreken en verantwoordelijk houden. De klimaatcrisis is merkbaar in ons werk. We zien ons dus (opnieuw) genoodzaakt om op deze ongebruikelijke manier in actie te komen.


We roepen u in deze brief op te voorkomen dat de rechter opnieuw moet ingrijpen om de wettelijk vastgelegde klimaatdoelen te halen door de komende maanden zelf urgente maatregelen te nemen:


  • Stel de natuur centraal door een versnelde implementatie van de Natuurherstelwet, een versterkte inzet op het verbeteren van de biodiversiteit en het halen van de KRW-doelen voor 2027.
  • Zet bovenal voor alle sectoren veel sterker in op energie- en grondstoffenbesparing en het principe van de vervuiler betaalt. Ontzie daarbij huishoudens zoveel mogelijk.
  • Voer grote ingrepen door in de industrie- en elektriciteitssector, zoals bijvoorbeeld versnelde afbouw van de energie-intensieve fossiele basisindustrie (inclusief fossiele subsidies) en directe sluiting van de resterende kolencentrales (inclusief uit markt nemen van hun CO2-rechten).
  • Stel binnen de Nederlandse en (in overleg) Europese Klimaatwet een individuele reductieplicht (scope 1, 2 en 3) in voor alle fossiele bedrijven in lijn met de gestelde doelen (minimaal 55% reductie in 2030).
  • Voer de maatregelen door die er veelal al liggen voor de landbouw, mobiliteit en gebouwde omgeving.


Nieuwe rechtszaken

Zonder nieuwe maatregelen ligt de weg open voor nieuwe rechtszaken zoals die van Urgenda. Inwoners van Bonaire hebben samen met Greenpeace al een dergelijke zaak gestart. In dit Caribisch deel van het Koninkrijk, waar uw verantwoordelijkheid ook geldt, voelen de inwoners nu al de gevolgen van de klimaatnoodtoestand. Dat geldt ook voor inwoners en ondernemers van overstroomde gebieden in Limburg in 2021. Nederland heeft daarnaast als rijk land een grote verantwoordelijkheid. We dragen al heel lang bij aan de schadelijke uitstoot en hebben wetenschappelijk en rechtvaardig eigenlijk al geen koolstofbudget meer over[4].

 

Financiële risico’s van uitstel

Meerdere onderzoeken[5] bevestigen bovendien dat verder uitstel een stuk duurder is en leidt tot sterk stijgende kosten op het gebied van onder meer klimaatadaptatie, mislukte oogsten, schade aan funderingen van woningen, infrastructuur en dijken en klimaatrampen. De financiële gevolgen van vertragen en uitstellen zijn op de langere termijn onhoudbaar.

 

Herhaalde oproep tot actie

Er zijn snel meer effectieve maatregelen nodig. Het is de verantwoordelijkheid van de politiek om de komende maanden keuzes te maken over welke maatregelen dit moeten zijn. Door het vele vertragen en uitstellen, zijn er geen makkelijke en pijnvrije keuzes meer over om op tijd aan de wettelijke doelen te voldoen. Over de hele linie en in alle sectoren zijn grote maatregelen nodig. Het is essentieel om burgers eerlijk en volledig te informeren over de klimaatcrisis en hen goed te betrekken bij de besluitvorming over de benodigde maatregelen via bijvoorbeeld burgerberaden. In de bijlage bij deze brief staan voorbeelden van maatregelen die nodig zijn om de wettelijke doelen voor 2030 nog wel te halen.

 

De huidige gekozen route om het oude fossiele systeem in stand te houden en parallel daaraan een duurzaam energiesysteem op te bouwen is niet houdbaar. Het zorgt voor dubbele kosten, dubbele arbeidsbehoeften en een dubbele energievraag. Daardoor loopt het nu aan alle kanten vast. Er zijn onvoldoende financiële middelen, er zijn onvoldoende arbeidskrachten en er is onvoldoende ruimte op het energienet voor beide systemen. En ondertussen blijft de schadelijke uitstoot doorgaan en raken de klimaatdoelen verder uit het zicht. Er is een koersverandering nodig met versnelde afbouw van het oude, energie-intensieve fossiele systeem[6], een veel sterkere inzet op energiebesparing en herstel van de natuur als basis. We roepen u met deze brief op om de komende maanden echt de noodzakelijke en rechtvaardige besluiten te nemen.

 

Met vriendelijke groet,

 

Bezorgde (oud-)ambtenaren van tal van instanties in de publieke sector in Nederland



Brandbrief ondertekenen 📝

Ben of was je voorheen werkzaam in de publieke sector (overheid, zorg, onderwijs/wetenschap) en wil je ook graag de brandbrief ondertekenen? Gebruik dan het onderstaande formulier om je handtekening toe te voegen. Ondertekenen is op persoonlijke titel, niet namens de organisatie waar je werkt. Als je liever anoniem onder de brandbrief komt te staan dan kun je dat onderaan aangeven. We zullen de gegevens alleen gebruiken voor de controle of je in de publieke sector werkzaam bent of was en om indien nodig over de brief contact op te nemen.


 
 
 
 
 

Vragen over deze brandbrief

Voor vragen of opmerkingen over deze brandbrief kunt u contact opnemen via de knop hieronder.


Ondertekeningen: 1743 (inclusief anonieme ondertekeningen)

De lijsten worden voor nu één keer in de week bijgewerkt. Jouw ondertekening is dus niet direct zichtbaar.


Anoniem


Waarom moeten we iets doen?

Volgens de uitspraak van de rechter in de Urgenda Klimaatzaak bestaat er een reële dreiging van een gevaarlijke klimaatverandering, waardoor er een ernstig risico bestaat dat de huidige generatie ingezetenen zal worden geconfronteerd met verlies van leven waaruit een verplichting volgt voor de Staat om tegen deze reële dreiging bescherming te bieden.


Urgenda Klimaatzaak uitspraak

In de Klimaatwet is vastgelegd dat we in 2030 49% minder broeikasgassen moeten uitstoten en in 2050 95% minder ten opzichte van 1990. ​​​Het is absoluut onrealistisch om aan te nemen dat het doel met de huidige manier van doen kan worden gehaald. Daarom is het nu tijd voor actie. We moeten onze plicht als ambtenaren doen door nu te handelen.